|
|
Kunstschilder, tekenaar, aquarellist Naam: Meegeren, Hendricus (Han) Antonius van Geboren: Deventer - 10 oktober 1889 Overleden: Amsterdam - 30 december 1947 Atelier/Adres: Laren - villa "De Wijdte" Hoog Hoefloo 46 |
|
|
Hendricus (Han) Antonius van Meegeren werd op 10 oktober 1889 te Deventer geboren. Hij studeerde aan de Technische Hogeschool te Delft, behaalde daarna de Akte M.O. tekenen. Technisch beschouwd werd hij een der knapste schilders en tekenaars van ons land. Hij vormde zich voornamelijk zelf maar kreeg weinig of geen erkenning voor zijn werk wat geestelijk moeilijk was te accepteren.. In mei 1945 werd in de kunstcollectie van rijksveldmaarschalk Goering die woonde in Schloss Fischhorn in het Oostenrijkse Zell am See een (vermeende) zeventiende-eeuwse Hollandse meester, een oude Vermeer, aangetroffen. Het doek Christus en de overspelige vrouw bleek later een op unieke wijze te zijn vervalst door Han van Meegeren. Meerdere werken van oude meesters onder andere Frans Hals en Rembrandt. De Emmaüsgangers van Rembrandt is de bekendste vervalsing van Van Meegeren geworden. Van Meegeren had deze werken in het grootste geheim gemaakt in zijn villa "Primavera" in het Zuidfranse plaatsje Rocquebrune waar hij in 1932 vanuit Den Haag ging wonen. Eerst maakte hij een studie van de werken van de Hollandse zeventiende meester Johannes Vermeer van Delft. Hij bezocht Nederlandse en buitenlandse Musea in München, Londen en Parijs waar hij vele uren doorbracht om de oude meester te bestuderen. In de National Gallery in Londen bestuurde hij op een portretje van Vermeer speciaal zijn signatuur. Pienter als hij was wilde hij niet de fout maken van zoveel onnozele vervalsers die oude schilderijen op nieuw linnen maakte. Nee hij kocht in antiquiteitenwinkels naar ingelijste schilderijen uit de zeventiende eeuw die geen of weinig kunstwaarde hadden. Hij onderzocht welke soorten verf Vermeer in die tijd gebruikte en dat waren o.a. Ultra Marijn en Zinober. Deze verfsoorten kocht hij in de gerenommeerde zaak van Windsor en Newton aan ede Bondstraat in Londen. In Frankrijk zocht hij naar een methode om die verfsoorten onoplosbaar te maken, omdat de zeventiende-eeuwse in die tijd onoplosbaar waren. In Den Haag had hij in een boekenstalletje een boek gevonden over "Olie en Vetten" waar een deskundig artikel in stond over het verharden van kunsthars. Na diverse proeven bleek dat de verf gemengd kon worden met kunsthars. Na verhitting tot 120 graden Celsius kreeg het de hardheid van de zeventiende-eeuwse verf. Kunstmatig werden de craquelures aangebracht door het doek op verschillende plaatsen rond een stok te buigen, een kenmerk van oudheid. Daarna smeerde hij het doek in met Oost-Indische inkt die door het vernis wel in de craquelures trok maar niet in de verf. De laatste fase was er voor zorgen dat het vernis een bruine kleur kreeg en dat deed Van Meegeren door verhitting van het doek. Techniek en Intelligentie samen gaf het juiste resultaat. Ruim 6 weken had hij nodig om deze meesterlijke vervalsing te maken. Er kwamen geen leveranciers aan de deur. Hij leefde als een kluizenaar op het hoogste punt van een rots aan de Rivièra en maakte daar zeven Vermeer vervalsingen. Later zouden kunstexperts van internationale faam zouden de echtheid van de doeken tot het laatst toe verdedigen. Met het schilderen van de vervalsingen was de wraak op de kunstexperts niet voltooid. Het begon pas. De doeken moesten worden verkocht. Via tussenpersonen slaagde hij erin om voor veel geld de doeken aan de man te brengen. Hijzelf bleef achter de schermen. Met het verhaal dat deze werken uit Italië kwamen twijfelde niemand aan de echtheid, want al jaren leefde het vermoeden dat in dat land een aantal van de verdwenen doeken in particuliere handen zou kunnen zijn. Van Meegeren had daarom juist religieuze motieven geschilderd. Begin 1940 ging hij terug naar Nederland en vestigde zich in Laren in de riante villa "De Wijdte" aan het toenmalige Hoefloo met direct uitzicht op de Larense heide. Vanuit Laren begon hij zijn vele miljoenen te beleggen in huizen en grond. In zijn villa werden braspartijen voor vrienden en Duitse gasten georganiseerd. Hij was een bohémien die hield van feesten, drank en vrienden. Ook al was hij geen lid van de Kulturkammer, toch had hij in 1942 voor de Führer een schilderij "De Wolinzameling" gemaakt voor een actie aan het Oostfront. Na drieënhalf jaar in Laren te hebben vertoefd, kocht Van Meegeren in het najaar van 1943 een pand aan de Keizersgracht 321 in Amsterdam. Daar bleef hij tot de bevrijding en tot het moment van zijn arrestatie. Doordat hij Nederlandse Kunst aan de bezetters had verkocht werd hij als collaborateur gezien. Van Meegeren probeerde zich te redden door te vertellen dat hij deze werken had gemaakt om hen een loer te draaien. In het atelier in zijn villa in Frankrijk werd weliswaar bewijsmateriaal gevonden voor de vervalsingen maar toch geloofde de Kunstwereld hem niet en er werd geëist dat hij bewees dat hij de vervalsingen gemaakt had. Acht weken lang stond hij voor de schildersezel terwijl experts hem op de vingers keken. Hij was een door hemzelf gekozen bijbelse voorstelling, Jezus onder de schriftgeleerden. Onder de gegeven omstandigheden werd het doek geen subliem meesterwerk maar de heren experts moesten toegeven dat Van Meegeren inderdaad de geniale vervalser was. Interessant was de vraag wat er gebeurd zou zijn indien Van Meegeren niet de vervalsing doch de collaboratie had toegegeven?. Had hij de wereld in dat geval voor eeuwig opgescheept met vals oude meesters? Zelf gaf hij hierop het antwoord: "Als ik in 1945 niet als collaborateur was gearresteerd en wanneer mijn temperament mij er niet toe had gedreven in juli 1945 te erkennen dat ik de Emmaüsgangers had gemaakt, dan zou ik de bewijzen daarvan in een testament hebben vastgelegd en de wereld hebben gedwongen mij als de maker van dit sublieme doek te erkennen". Voordat hij zijn straf zou ondergaan, overleed Van Meegeren op 30 december 1947 op 58-jarige leeftijd aan een hartverlamming in de Valeriuskliniek in Amsterdam. Hij heeft o.a. les gegeven aan J. van Hoboken en P. Glazener. (Heeft vermelding in de Pieter A. Scheen 1750-1950) |
|
|
olieverf part. bezit |
